A. R. Mochola  Русский нет-арт или да-да-нет * Szulgin – Epstein – Paschenko: Trzy oblicza runetu

W Conclave Paschenko nie pokusił się o próbę bezpośredniego zaistnienia jako twórca liternetu. Odbiorca ma, co prawda możliwość zapoznania się z jego debiutanckim tomem poezji i prozy Узелковое письмо (Pismo węzełkowe) [Пащенко 2002], który można pobrać jako plik w formacie PDF [http://www.conclave.ru/quipu/quipu.pdf] lub przeczytać on-line [http://www.conclave.ru/quipu/], jednak żaden z zawartych w tomie utworów nie powstał w sposób zamierzony i w bezpośrednim związku z siecią. Umieszczenie go w Conclave Obscurum jest zatem jedynie swego rodzaju „uzupełnieniem portfolio”.

 słowo 

odgrywa w przypadku Paschenki niemal wyłącznie funkcję ilustracyjną, najczęściej jest znakiem, elementem graficznym, nawet ikoną. Szczególny rodzaj znaku, jaki stosuje Paschenko tworzą słowa i wyrażenia łacińskie. W jednym z wywiadów stwierdza on m.in., że

„(...) łacina – to jedyny z, mimo wszystko, żywych ciągle języków, który objawiając się jako tekst, czyni ów tekst zupełnie atekstualnym (...) W rzeczywistości żadna żywa dusza nie rozumie tego, co mam na myśli” [Курсенко 2002].

Oleg Paschenko – Sleepy, ilustacja do Conclave Obscurum [1]

Łacińskie tytuły poszczególnych „rozdziałów” Conclave Obscurum pełnią funkcję organizacyjną oraz wskazują ewentualny kierunek interpretacji; dwa z nich - perfectvm i plvsqvamperfectvm odsyłają do poprzednich wersji projektu. Dobór jednostkowych ilustracji i animacji został w ramach każdego rozdziału dokonany przez autora, jednak to odbiorca wybiera kolejność odkrywania tego, co kryje się za odnośnikami, tworząc swoją własną ścieżkę „lektury”. Inna stosowana przez cmarta funkcja słowa, to komentarz do ilustracji lub animacji, często również animowany, z podmianą słów wywołującą zmianę lub poszerzenie kontekstu. Przykładem tego ostatniego chwytu jest „poemat” Der Herbst des Herbstes (niem., Jesień jesieni), w którym wymiana kilku słów powoduje zarówno poszerzenie jak też zmianę kontekstu całości komunikatu.[2]

Oleg Paschenko – Der Herbst des Herbstes

Z punktu widzenia związków literatury z internetem najciekawszym projektem Paschenki jest bez wątpienia wspomniana Краткая история жизни на Луне (Krótka historia życia na księżycu) [http://cmart.cyberpunk.ru/vishnevska/indexdhtml.html] [3], niewielki zbiór prozy Janiny Wiszniewskiej (Янина Вишневская). W projekcie tym Paschenko wystąpił wyłącznie jako designer, jednak to właśnie dzięki niemu proza Wiszniewskiej zyskała nową wartość oraz uhonorowana została laurem ТЕНЕТА-98. Projekt składa się z czterech opowiadań, z których każde zostało wewnętrznie podzielone na różnej długości fragmenty. Paschenko stosuje tu wyłącznie stosunkowo prostą z dzisiejszego punktu widzenia składnię HTML/DHTML oraz skrypty JAVA, dzięki którym uzyskuje efekt dynamicznej zamiany jednej partii tekstu drugą, bądź wprowadza proste, ikoniczne ilustracje.

Starając się o próbę syntezy szeroko rozumianego zjawiska rosyjskiego net artu, w ślad za Olgą Goriunową stwierdzić możemy, że jest on

 przyjemny dlatego, że jest młody 

„Pojawiając się stosunkowo niedawno daje tym, którzy się odpowiednio wcześnie obudzili i zwrócili na niego uwagę, możliwość obserwować rozwój nowego kierunku sztuki w coraz to nowym dlań środowisku” [Горюнова 2004]. Jego potencjał wydaje się być ogromny. Punkty węzłowe w jego rozwoju wyznaczają charyzma i doświadczenie Szulgina oraz Epsteina, młodość i kreatywność Paschenki, a także pomysłowość i wytrwałość Oli Lalinej (Оля Лялина),  znanej dzięki takim projektom jak Teleportacja [http://www.teleportacia.org/], a w szczególności Agatha Appears [http://www.c3.hu/collection/agatha/] oraz Last Real Net Art Museum [http://myboyfriendcamebackfromth.ewar.ru/].

Runet, a w szczególności rosyjski net art pozostanie młody bez względu na rzeczywisty wiek twórców i upływający czas. Będzie istniał i rozwijał się dopóty, dopóki będzie istniała potrzeba sztuki. Taka potrzeba jest, zatem z optymizmem należy spoglądać w przyszłość w oczekiwaniu na kolejne dzieła i kolejnych twórców runetu.

Ξ  Ξ  Ξ